بدون شک یکی از ارکان اساسی احداث باغ و تولید تجاری میوه استفاده از نهال پیوندی مرغوب، سالم، قوی و مطمئن از ارقام مختلف میوه جات اصلاح شده و پرمحصول برای هر منطقه است. زیرا هر چند سایر شرایط در حد مطلوب تأمین شوند، احداث باغ با نهال‌های نامرغوب، ضعیف و غیرمطمئن از نوع رقم دلخواه کاری بیهوده و هدر دادن سرمایه است، چون مدتی پس از غرس نهال‌ها، یا بسیاری از آنها خشک خواهد شد و با این نهال‌ها به درختانی ضعیف و رنجور تبدیل می‌شود که از نظر رشد و میزان تولید محصول با درختان سالم از همان رقم قابل مقایسه نیستند.

عدم دسترسی به نهال پیوندی مرغوب و گواهی شده توسط مؤسسات مربوطه، یکی از مشکلات اساسی بخش باغبانی است که اکثر باغداران در بیشتر نقاط کشور با آن گریبانگیر هستند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: مدیریت نهالستان جلوگیری از هدر رفتن منابع، موفقیت یک نهالستان را به لحاظ کیفیت نهال تولیدی و اقتصادی مشخص می‌کند.

ایوب ایرانی فام در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه آذربایجان‌شرقی، افزود: عدم استفاده صحیح از آب و خاک و رعایت نکردن موارد تغذیه‌ای دلیلی برای تولید نهال‌هایی ضعیف است.

وی به عوامل تاثیرگذار در ضغیف شدن نهال اشاره و تشریح کرد: کشت متراکم و پیوندزنی در ارتفاع نامناسب باعث بروز بیماری و ضعیف شدن نهال می شود.

ایرانی فام با اشاره به عوارض تطابق پایه و پیوند، ادامه داد: عدم تطابق پایه و پیوندک نهالی نامتناسب را به وجود آورده و از بین رفتن آن را در پی خواهد داشت.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی یادآور شد: استفاده از آب و خاک شور همراه با تغذیه نامناسب و سیستم مدیریت ضعیف باعث ایجاد نهالستان غیرفنّی و غیراقتصادی می شود.

وی علف‌های هرز را در رشد ضعیف نهال‌ها تاثیرگذار دانست و اظهارکرد: عدم کنترل علف‌های هرز در نهالستان موجب می‌شود تا نهال‌های تولیدی به دلیل رقابت در جذب آب و غذا از رشد ضعیف برخوردار بوده و محیط برای بروز آفات و بیماری ها مناسب باشد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی افزود: در صورتی که آفات و بیماری‌های موجود در نهالستان کنترل نشود، نهال‌های تولیدی ارزش خود را از دست داده و گواهی نمی شوند.

ایرانی فام ضمن توصیه‌ای به نهالکاران تاکید کرد: کاشت سایر محصولات در حاشیه قطعات نهالستان و یا احداث نهالستان در میان باغ های احداث شده از قبل نیز موجب حاصل شدن نهالستان غیراستاندارد است.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی به خبرنگار ایسنا گفت: افزایش کیفیت میوه‌ها وقتی تحقق خواهد یافت که باغات میوه با رعایت کامل اصول فنی و به‌کارگیری فنون جدید باغبانی و کاشت نهال‌های سالم و مرغوب و از واریته‌های اصلاح شده احداث و مدیریت شوند.

سعدالله اسکندری با اشاره به ویژگی‌های یک نهال مرغوب افزود: نهال گواهی شده و مرغوب نهالی است که از نظر نوع رقم پایه و پیوندک به طور کامل مشخص و عاری از هر گونه آفت، بیماری، نماتد و علف‌های هرز انگل باشد و از هر نظر مورد تایید کمیته فنی نظارت بر تهیه و توزیع نهال سازمان جهاد کشاورزی بوده و دارای گواهی سلامت و بهداشت و کنترل کیفیت باشد.

وی تشریح کرد: بدون شک یکی از ارکان اساسی احداث باغ و تولید تجاری میوه استفاده از نهال پیوندی مرغوب، سالم، قوی و مطمئن از ارقام مختلف میوه‌جات اصلاح شده و پرمحصول برای هر منطقه است.

اسکندری ادامه داد: نظر به اینکه نهال درخت میوه پس از طی دوره بلوغ رویشی (معمولاً ۵ - ۳ سال) وارد مرحله باردهی می‌شود و در طول این مدت باغدار برای حفظ، تربیت و مراقبت درختان کاشته شده سرمایه زیادی را هزینه می‌کند.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی از نشانه‌های آلودگی در نهالستان گفت و یادآور شد: هر گونه ضعف یا آلودگی در نهالستان موجب کاهش رشد و ضعیف و رنجور شدن درختان حاصله در باغ شده و در نتیجه با نقصان تولید، باغدار متضرر می‌شود.

وی اظهار کرد: اگر تولید نهال و نهال کاری بدون آگاهی از مبداء و ژنتیک بذر انجام شود امکان دارد که این نهال کاری در قدم های اولیه مستقر شود ولی این عمل موقتی بوده و ممکن است با شکست روبه رو شود.

اسکندری تاکید کرد: احداث باغ‌های سالم، یکنواخت و اقتصادی زمانی میسر می‌شود که زمینه‌های لازم برای تولید نهال سالم و دارای اصالت ژنتیکی و مطابق با استانداردهای مصوب فراهم شود.

کارشناس مسئول توسعه باغات سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: از نظر سن، نهال پیوندی باید یکساله(از زمان پیوند) و یا دو ساله(از زمان کاشت بذر در خزانه) باشد، نهال های خیلی جوان و کمتر از یک سال و یا نهال‌های مسن و بیشتر از دو سال سن برای احداث باغ مناسب نیستند ولی گاهی برای واکاری درختان خشکیده در باغ احداث شده می‌توان از نهال‌های دو ساله نیز استفاده کرد.

مسعود جعفرنژاد افزود: جوانه‌های روی تنه نهال به خصوص در دوسوم قسمت پایین تنه نهال باید سالم و قوی باشد تا بتواند پس از کاشت نهال در زمین اصلی و سربرداری آن شروع به فعالیت کرده و تعداد شاخه‌های لازم را در جهات مختلف تنها درخت تولید کند.

وی تشریح کرد: معمولاً در نهال‌های مسن جوانه‌های قسمت پایین تنها نهال این حالت خود را از دست داده و پا به اصطلاح کور شده که باید از خرید آنها خودداری شود.

جعفرنژاد ادامه داد: نهال پیوندی باید ساقه‌ای عمودی داشته باشد و از محل پیوند به طور مستقیم به طرف بالا رشد کرده باشد و گره یا زاویه‌ای با پایه پیدا نکرده باشد به عبارت دیگر تنها نهال نسبت به سطح زمین عمود باشد. کارشناس مسئول توسعه باغات سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی از شهرستان‌های برتر تولیدکننده نهال گفت و یادآور شد: اکثر نهالستان‌های استان در شهرستان‌های آذرشهر، شبستر و مراغه واقع هستند.

وی اظهار کرد: نهال‌های تولیدی استان در اختیار بهره‌برداران استان‌های آذربایجان‌غربی، زنجان، اردبیل، کردستان و تهران نیز قرار می‌گیرد.

جعفرنژاد با اشار به مزایای بهره‌گیری از نهال‌های تایید شده تاکید کرد: متقاضیان احداث باغ با استفاده از نهال های تایید شده شاهد باغی استاندارد و عاری از بیماری خواهند بود.

بر اساس این گزارش، با توجه به اهمیت ایجاد باغ سالم و تجاری و همچنین راکد بودن سرمایه‌گذاری در این زمینه تا زمان میوه‌دهی محصول لازم است، باغداران استفاده از نهال سالم و استاندارد را مورد نظر قرار دهند، زیرا این امر موجب می‌شود، کشاورزان در آینده شاهد ضرر و زیان ناشی از استفاده نهال آلوده و نامرغوب و از بین رفتن سرمایه اولیه و آلوده شدن زمین کشاورزی نباشند.

تهیه و تنظیم از امیر مسعود طایفه سلطانخانی ایسنای آذربایجان شرقی