قلعه و غار قیزلار قلعه سی
موقعیت اثر : مراغه-ورجوی-تازه کند-قیزقالاسی(تقریبا 20 کیلومتر و راه اصلی دسترسی)
این قلعه و غار مجاور آن از آثار تاریخی دیدنی مراغه محسوب می شود كه در 20 كیلومتری جنوب غرب مراغه و در جنوب دره ی عمیق كوه های گوی داغ ( كوه كبود ) واقع شده است.
کوه همانند یک دیوار بزرگ است. در مقابل کوه، یک دره وجود دارد که در مواقع پر آبی آبشار کوچکی نیز در آن خودنمایی می کند. دسترسی آسان به قلعه از سمت غربی امکان پذیر است و رسیدن به قلعه از سایر جهات، به دلیل وجود دیوار های سنگی و پرتگاه های بلند، قدری مشکل است. از بالای کوه، شهر مراغه و کوه سهند قابل رؤیت است و منظره ای تماشایی دیده میشود.
به دلایل مختلف طبیعی و انسانی قسمت اعظم این قلعه از بین رفته و امروزه فقط آثار قلعه دیده می شود. در اصطلاح محلی قیزلارقالاسی به بلندی های کوهی اطلاق می شود که قلعه در آنجاست. در دو طرف کوه آثار دیوار ها و حصارهای سنگی و خشتی دیده میشود.
در مسیر صعود به قلعه تکه های فراوان سفال های قدیمی یافت می شود؛ در گذشته و اکنون هیچ گونه اقدامی از سوی سازمان میراث فرهنگی جهت حفاظت از این قلعه انجام نگرفته است و متاسفانه در اطراف قلعه سوراخ های بزرگ و کوچک بسیار زیادی دیده میشود که توسط افراد سودجو برای جستجوی آثار باستانی حفر شده اند.
طول غار مجاور قلعه قیز قالاسی حدود 35 متر ، عرض آن 24 متر و ارتفاع آن حدود 20 متر است . ارتفاع كلی این غار و قلعه نسبت به دره ی عمیقی كه در مقابل آن وجود دارد ، حدود 1800 متر تخمین زده می شود .در ارتفاعات پشت قلعه ، باقی مانده ی حصاری خشتی دیده می شود.
دراین مطلب از نوشته های آقای موحدنیااستفاده شده است.